فیلم سینمایی «معجزه پروین» که بعداً به «پروین» تغییر نام یافت، نخستین فیلم سینمایی بیوگرافی از زندگی شاعر نامی ایران « پروین اعتصامی» است. این فیلم به کارگردانی فیلم‌ساز پر سابقه تلویزیون، محمدرضا ورزی و تهیه‌کنندگی محمدرضا شریفی‌نیا ساخته‌شده است. داستان این فیلم مربوط به گوشه‌ای از زندگی پروین اعتصامی از معدود شاعران زن دوران معاصر است. فیلم از زبان برادرش ابوالفتح اعتصامی روایت می‌شود و ماجرای ازدواج، طلاق و کمی از حضور وی در محافل ادبی را نشان می‌دهد. اینکه چطور پروین اعتصامی با آن روحیه لطیف و شکننده خویش تن به زندگی با یک نظامی دوران پهلوی می‌دهد. ازدواجی که دوام چندانی نداشته و با جاری شدن صیغه طلاق فیصله می‌یابد. پروین پس از جدایی از همسرش، به خانه امن پدری بازمی‌گردد تا فصلی نو در زندگی‌اش رقم بخورد. بازگشت پروین به خانه پدری، مصادف است با چاپ دیوان اشعارش و حضور در عرصه‌های فرهنگی و هنری که بیشتر او را با عرصه روشنفکری آشنا می‌سازد. او ازجمله زنانی است که می‌کوشد برای حضور در عرصه هنری دوران پهلوی، بارها خود را ثابت کند تا بلکه این تابوی ناتوانی زنان ایرانی شکسته شود. او در جامعه مردسالارانه آن روزهای پهلوی که تنها زن را عنصر زادوولد می‌دانستند، از حالت انفال خارج می‌گردد و با حضور پررنگ خود در جامعه این بازی از پیش تعیین‌شده را برهم می‌زند و تصویری بدیع و تازه را در تاریخ معاصر ایران ثبت می‌کند. تصویری که تا سال‌های سال جامعه روشنفکری ایران از بیان آن ابا داشته و تلاش می‌کرد این شاعر زن ایرانی را در گمنامی نگه دارد.

فیلم پرتره‌ای زیبا از زندگی نه‌چندان طولانی این شاعر نامی ایران است. تنها اثر سینمایی از زندگی یک شخصیت زن هنرمند معاصر ایران که کمتر موردتوجه فیلم‌سازان قرارگرفته است. محوریت اصلی فیلم یک زن است. شخصیتی که می‌کوشد بازنمایی درستی از یک زن ایرانی نشان دهد. زنی متین، نجیب، اصیل، مهربان، باروحیه آرام و لطیف که با حضورش به زندگی سرد و بی‌روح باقی جان می‌بخشد و آنان را غرق در آرامش می‌کند. پروین، تنها نماد یک زن شاعر نیست؛ بلکه نماد زنی است که در دوران خفقان پهلوی، هویت زنی ایرانی را بازآفرینی می‌کند. او چنان در محافل ادبی خوش می‌درخشد که درنهایت نه‌تنها توجه مردان را به خود و توانمندی‌های زنان جلب می‌کند، بلکه از آنان هم پیشی می‌گیرد. پروین یادآور این نکته است که زنان ایرانی در صورت محیا شدن بستر لازم قادر خواهند بود تحولات شگرفی را در عرصه‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را می‌آفرینند.

پروین یک فیلم آبرومند و استاندار است که قصه و روایتی سرراست و منسجم، از زندگی شخصی و هنری این بانوی شاعر ارائه می‌دهد. فیلم گرچه در پرداخت شخصیت‌های فرعی چون گلین، علی‌اکبر دهخدا و... ضعیف عمل کرده است اما به شخصیت پروین به‌درستی پرداخته‌شده است و کارگردان به‌خوبی مخاطب را با خود همراه می‌سازد. استفاده از بازیگر کمتر شناخته‌شده به‌جای شخصیت پروین از نقاط قوت کار است که مخاطب را برای کشف این شخصیت کنجکاو می‌سازد.

پروین می‌تواند نماینده و الگوی موفق در عرصه هنری و اجتماعی برای نسل جدید زنان ایرانی باشد که چطور می‌توان هم‌طبع زنانه خویش را حفظ کنند و هم در عرصه‌های گوناگون اجتماعی و هنری حضوری فعالانه داشت. زنی که برای طی کردن مراحل ترقی تن به ارتباط با خاندان پهلوی نمی‌دهند و می‌کوشد خود به شیوه‌ای مستقل، جایگاه خویش را در عرصه هنری و ادبی کشور تثبیت کند.

پس از سال‌ها پرداختن به زندگی و بیوگرافی یکی از هنرمندان نامی ایران به‌ویژه زنان افتخارآفرین ایران خود به تنهای اتفاق مبارکی است. چراکه این می‌تواند کورسوی امیدی برای توجه به هویت اصیل ایرانی-اسلامی در عرصه فیلم‌سازی باشد. سینمای که می‌تواند نویدبخش فاصله‌گیری از سینمایی رئالیستی چرک باشد و قصد دارد گوشه چشمی به نام‌آوران و هنرمندان فراموش‌شده این مرزوبوم بیفکند.

پایان/